Staw skokowy jest jedną z najbardziej kontuzjogennych struktur w ludzkim ciele. Szacuje się, że tego typu urazy dotyczą blisko 8% aktywnych fizycznie osób. Jakie są zatem ich objawy, w jaki sposób można im zapobiegać oraz jak w tym przypadku wygląda leczenie?
Urazy stawu skokowego – rodzaje i objawy
Urazy stawu skokowego można podzielić na trzy zasadnicze grupy:
- Skręcenia stawu skokowego różnego stopnia – w pierwszym stadium dochodzi jedynie do naciągnięcia struktur więzadłowych stawu, co skutkuje bolesnością oraz lekkim obrzękiem. W przypadku skręcenia stawu skokowego drugiego stopnia więzadła ulegają naderwaniu. Objawia się to bardziej nasilonym obrzękiem, wzmożonym bólem oraz niewielką niestabilnością w obrębie stawu. Najpoważniejsze w skutkach są jednak zwichnięcia trzeciego stopnia, podczas których dochodzi do całkowitego rozerwania struktur więzadłowych stawu. Ma to bezpośredni związek z silnym bólem, obrzękiem oraz pełną niestabilnością stawu (pacjent nie jest w stanie ustać na uszkodzonej kończynie).
- Zwichnięcia stawu skokowego – ich istotą jest nienaturalne przemieszczenie się względem siebie struktur kostnych tworzących staw skokowy. W skrajnych przypadkach może to doprowadzić do rozerwania torebki stawowej oraz znacznego uszkodzenia aparatu więzadłowego. Zwichnięcie, podobnie jak skręcenie, objawia się silnym bólem oraz obrzękiem. Co więcej, stopa jest zazwyczaj ustawiona w nienaturalny sposób.
- Złamanie stawu skokowego – zdarza się zdecydowanie najrzadziej i polega na bezpośrednim uszkodzeniem struktur kostnych stawu. Niestety najczęściej wymaga leczenia operacyjnego.
Urazy stawu skokowego – profilaktyka oraz leczenie
Profilaktyka urazów stawu skokowego w głównej mierze polega na noszeniu odpowiedniego obuwia stabilizującego kostkę. Aspekt ten ma szczególne znaczenie zwłaszcza podczas górskich wycieczek i innych form aktywności fizycznej. Co więcej, ryzyko skręceń i zwichnięć można istotnie zredukować poprzez wykonywanie kompleksowej rozgrzewki przed każdym treningiem.
Jeśli chodzi o leczenie urazów stawu skokowego, to zależy ono w głównej mierze od stopnia uszkodzenia tworzących go struktur. W przypadku skręceń pierwszego stopnia prawdopodobnie wystarczające będą więc zimne okłady i kilkudniowy odpoczynek. Większe urazy prawie zawsze związane są natomiast z koniecznością manualnego lub chirurgicznego nastawienia stawu oraz założenia ortezy stawu skokowego (w celu ustabilizowania i odciążenia stawu).
Urazy stawu skokowego – rehabilitacja
Nieodłącznym elementem leczenia urazów stawu skokowego jest rehabilitacja w specjalnych ośrodkach oraz przy wykorzystaniu sprzętu domowego do rehabilitacji. Głównym celem tego typu aktywności jest mobilizacja stawu (przywrócenie przedurazowego zakresu ruchów) oraz wzmocnienie struktur tworzących staw (ulegają one osłabieniu w wyniku odciążającego działania ortezy stawu skokowego). W tym miejscu warto zaznaczyć, iż sama rehabilitacja jest procesem długotrwałym. Z tego powodu dla większości pacjentów dobrym rozwiązaniem będzie wyposażenie się w sprzęt domowy do rehabilitacji.
Rehabilitacja pourazowa jest kluczowym elementem leczenia urazów stawu skokowego i powinna być stosowana u wszystkich pacjentów, którzy ulegli tego typu kontuzji. Warto również pamiętać o właściwej profilaktyce, a w razie urazu niezwłocznie skonsultować się ze specjalistą.
